Συνέντευξη – Επιμέλεια: Βιβή Δασκαλοπούλου
Αρκετές φορές δεν βλέπουμε με τα μάτια μας, αλλά με την ψυχή μας ή με το μυαλό μας. Από το προσωπικό μας παρελθόν, τις συναισθηματικές μας ανάγκες και επιθυμίες αποτυπώνουμε εικόνες από την πραγματικότητα ή σκηνοθετούμε πολλές φορές προσπαθώντας να ξεγλιστρήσουμε από αυτήν. Αν ακολουθήσετε αυτό που “αφουγκράζεστε” μέσα σας θα υπάρχει μια εκπληκτική δυναμική στις λήψεις σας. Δοκιμάστε να παίξετε για λίγα λεπτά με την ψυχή σας συνδυάζοντας το μυαλό σας δημιουργώντας φωτογραφίες.
“Δεν πρέπει κανείς να φωτογραφίζει τα αντικείμενα μόνο γι’ αυτό που είναι, αλλά και για το τι άλλο είναι.”
Minor White
Η καθοδήγηση του βλέμματος του θεατή μέσα στο κάδρο είναι πολύ σημαντικό όταν επιτυγχάνεται όπως και στις λήψεις του εικαστικού- φωτογράφου Φάνη Λογοθέτη.
Β.Δ. Αποκαλύψτε μου κάτι για τον εαυτό σου.
Φ.Λ. Έχω εμμονή με τις εικόνες, είτε στατικές-είτε κινούμενες, πολλές φορές όταν μιλάω φέρνω παραδείγματα σκηνές από ταινίες. Γενικότερα ο κινηματογράφος είναι η αγαπημένη μου τέχνη (μάλλον μετά την φωτογραφία), στις καλές εποχές πήγαινα κάθε εβδομάδα σε μια αίθουσα, βρίσκω την όλη εμπειρία συναρπαστική.
Β.Δ. Λίγα λόγια για την έκθεση (Aόρατες πόλεις – Οι συνεχόμενες πόλεις) ως συνδιοργανωτής.
Φ.Λ. Οι αόρατες πόλεις είναι ένα ‘on going art project’ που ξεκίνησε ως αμιγώς φωτογραφικό στις 2 πρώτες εκδοχές του στην Cube gallery κ.ά. πως έτσι η δημιουργός της ιδέας Λιάνα Ζωζά και το υπόλοιπο team αναπτύξαμε την ιδέα να εντάξουμε και διαφορετικά μέσα (ζωγραφική – βίντεο) δημιουργώντας μια σύγχρονη συνομιλία με άξονα το αστικό τοπίο και τις διαφορετικές πρoσεγγίσεις φτάνοντας με αυτόν τον τρόπο στην 3η εκδοχή τις συνεχόμενες πόλεις! Έτσι ξεκίνησε μια σχεδόν εξάμηνη ζύμωση και συνομιλία με φωτογράφους, εικαστικούς αλλά και με τον Αλέξανδρο Μαγκανιώτη καλλιτεχνικό διευθυντή της The Project gallery φιλοδοξώντας να παρουσιάσουμε μια έκθεση όπως την είχαμε οραματιστεί στην Αθήνα και να μπορεί να την επισκεφτεί ευρύ κοινό.
Β.Δ. Τι προσπαθείς να πετύχεις μέσα από τη φωτογραφία;
Φ.Λ. Νομίζω πως όλοι οι δημιουργοί πρωτίστως θέλουν να βγάλουν προς τα έξω πράγματα που έχουν μέσα τους και την αλληλεπίδραση τους με τον κόσμο ή όσα συμβαίνουν. Η φωτογραφική μου δουλειά χωρίζεται σε δυο τομείς, την conceptual φωτογραφία που κατά βάση σκηνοθετώ εικόνες ενός project που κάτι θέλει να πει- άρα υπάρχει μια κεντρική ιδέα στο χαρτί και την κάνω εικόνες που αυτόνομα αλλά και όλες μαζί κάτι προσπαθούν να πουν ή να σχολιάσουν. Ύστερα υπάρχει και η φωτογραφία δρόμου που αγαπώ επίσης και το κάνω τα τελευταία 25 χρόνια με μια σχεδόν ψυχαναγκαστική συνέπεια και επί της ουσίας προσπαθώ να πιάσω κάποιες σκηνές σε μια πόλη που τις βρίσκω ενδιαφέρουσες απομονώνοντας ανθρώπους στην καθημερινότητα τους χρησιμοποιώντας το αστικό τοπίο ως καμβά.
Β.Δ. Πότε νιώθεις ότι μία φωτογραφία σου έχει εκπληρώσει τον στόχο της;
Φ.Λ. Κοίταξε, όταν μια φωτογραφία πληροί τις αρχικές μου προθέσεις – όποιες και αν είναι αυτές- και γίνεται αυτό που ήθελα, αυτό που σκεφτόμουν πριν σηκώσω την μηχανή είμαι ικανοποιημένος! Από εκεί και πέρα για μένα ο στόχος της είναι να εκτεθεί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, δηλ. είτε με την ένταξη της σε μια ομαδική έκθεση είτε σε ένα φεστιβάλ είτε σε μια ατομική έκθεση σε μια γκαλερί κλπ. Εν κατακλείδι να υπάρξει μια αλληλεπίδραση με κάποιον θεατή που θα του δημιουργήσει ένα οποιοδήποτε συναίσθημα, ίσως και μια αφορμή για κουβέντα.
Β.Δ. Αλήθεια, υπάρχει κάποιο art project φωτογράφισης που να σε έχει καθορίσει;
Φ.Λ. Το πιο ώριμο project μου, είναι η ατομική έκθεση Τhe Twisted riddle of our existence στην Cube gallery το 2016 και είναι μια σειρά ανθρωποκεντρικών εικόνων που η κάθε εικόνα είναι μια έννοια οπτικοποιημένη (καταναλωτισμός, χάος, αλληλεγγύη κλπ) και φωτογραφημένη αν θέλουμε να πούμε κάτι τεχνικό με μια λογική θεατρικής σκηνής δηλ. σαν να κοιτάμε μια σκηνή με ένα κεντρικό φως κλπ. Αν και πιστεύω πως πολύς κόσμος με ξέρει από την ατομική μου Those girls we followed home που είχε λάβει χώρα στην Cheap Art το 2008 μια σειρά ασπρόμαυρων γυμνών που γύρω από ένα ποίημα του Bukowski στήθηκε μια ιδέα να φωτογραφίσω καθημερινές γυναίκες με μοναδικό κοινό ένα αντικείμενο – μια μάσκα – που από μόνο του ως σύμβολο έχει μια δύναμη αλλά αυτόματα τους έδινε την άνεση να είναι όποιες θέλουν. Πάλι όμως μιλάμε για μια φωτογράφηση που είχε στοιχεία μια σκηνής και επιρροή από commedia dell’arte.
Β.Δ. Έχασε λίγο από τη μαγεία της η φωτογραφία στο πέρασμα του χρόνου με τις τόσες διευκολύνσεις που παρέχει πλέον η τεχνολογία;
Φ.Λ. Για μένα καθόλου! Ίσα ίσα, μπορώ να κάνω αυτό που θέλω με έναν πιο σύγχρονο τρόπο και πιο πολυεπίπεδο. Προσωπικά δεν είμαι νοσταλγός του φίλμ και της μαγείας που γινόταν στον σκοτεινό θάλαμο που την έχω ζήσει την καταλαβαίνω και είχε ένα σχεδόν αλχημικό μανδύα, αλλά μαγεία υπάρχει παντού ακόμα και στα πιο απλά πράγματα και μην ξεχνάμε πως η βασική αρχή της φωτογραφίας είναι ίδια, δεν αλλάζει επειδή έχω μια μηχανή που έχει megapixels.
Β.Δ. Ο όρος «καλλιτεχνική φωτογραφία» υφίσταται κι αν ναι, ποια είναι αυτή;
Φ.Λ. Η ίδια λογική που υπάρχει πίσω από οτιδήποτε καλλιτεχνικό υπάρχει και πίσω από την καλλιτεχνική φωτογραφία. Στο παρελθόν θεωρούσαμε καλλιτεχνικό κάτι που ήταν εκτός μιας νόρμας και το βαφτίζαμε καλλιτεχνικό ή κάτι που είχε σαφείς αναφορές στην φόρμα, στο κάδρο, στο χρώμα κλπ. Όμως εν έτη 2022 με την τόση πληροφόρηση που έχουμε όλοι μας, οι κατηγορίες και υπό – κατηγορίες μιας τέχνης ή ενός μέσου κλπ θεωρώ πως είναι πιο ξεκάθαρες. Ακόμα και να μην έχουμε κάποια γνώση του αντικειμένου αντιλαμβανόμαστε ότι βλέπουμε κάτι που είναι εικαστικό ασχέτως αν μας αρέσει ή είναι πολύ σύγχρονο ή σημειολογικό για εμάς και ταυτόχρονα μπορούμε να καταλάβουμε ότι κάτι είναι πολύ ωραίο ή ‘’ινσταγκραμικό’’ αν θέλετε αλλά δεν είναι απαραίτητα καλλιτεχνικό και αυτό πιστεύω είναι και ένα μεγάλο κέρδος που έφερε η τεχνολογία, διότι άθελα της έκανε πράγματα που αγνοούσαμε οικεία.
Β.Δ. Διάλεξέ μου την πιο αγαπημένη σου φωτογραφία και πες μου την ιστορία που κρύβει πίσω της.
Φ.Λ. Αυτή η εικόνα έχει τίτλο Waiting for a friend και είναι αναφορά στην μικρού μήκους ταινία του Albert Lamorisse ‘το κόκκινο μπαλόνι’ του 56 και είχε συμπεριληφθεί στην ομαδική εικαστική έκθεση Serendipity στο Συνεδριακό Κέντρο Τράπεζας Πειραιώς της Θεσσαλονίκης το 2018. Μια επίκαιρη εικόνα κατ’ εμέ που γυρίζει γύρω από την ανάγκη του ανθρώπου να συνδεθεί. Έχει ενδιαφέρον γιατί εκείνη την εποχή έκανα μια σειρά από εικόνες σε εξωτερικούς χώρους (χωράφια, εγκαταλειμμένα πάρκινγκ, παλιά κτήρια κλπ) με κομμάτια από κούκλες βιτρίνας πού είχα παραγεμίσει το πορτμπαγκάζ του αυτοκινήτου μου και για βοηθό είχα την 74χρονη μητέρα μου που πρόσφατα είχε βάλει μεταλλικές λάμες σε διάφορα σημεία μετά από ένα ατύχημα. Είχαμε περάσει πολύ ωραία φωτογραφίζοντας και κουβαλώντας πλαστικά χέρια και πόδια! Το λες και σουρεαλιστικό.
Β.Δ. Αντλείς έμπνευση και ιδέες από πού…..;
Φ.Λ. Ξεκάθαρα από την ζωή στην πόλη! Το αστικό τοπίο και η ζωή σε μια μεγαλούπολη είναι αυτό που με ενδιαφέρει και φαίνεται στις φωτογραφικές δουλειές μου, όλα αυτά που βιώνουμε και τι μας αφήνουν είναι κάτι που με ενδιαφέρει! Επίσης είναι και πολύ χαρακτηριστικό στα video art που κάνω που σχεδόν όλα έχουν να κάνουν με τα συναισθήματα ανθρώπων που ζουν σε κουτιά. Δούλεψα αρκετά με video μέσα στην πανδημία και 2 εξ αυτών συμπεριλήφθηκαν αντίστοιχα σε δυο Art Athina.
Β.Δ. Δώσε μας κάποια tips για μια πετυχημένη φωτογραφία.
Φ.Λ. O Ansel Adams είχε πει There are no rules for good photographs, there are only good photographs. Δεν ξέρω τι να πω για να είμαι ειλικρινής, αν θα έπρεπε να δώσω tips θα ήταν να μάθουμε το μέσο τεχνικά όσο μπορούμε, να βλέπουμε εικόνες διαρκώς και να διαβάζουμε! Υπάρχει άπειρη βιβλιογραφία που θα μπορούσε πρακτικά να ξεκλειδώσει το μυαλό ενός ανθρώπου που του αρέσει να φτιάχνει εικόνες καιτέλος ότι οι πολλές μηχανές και φακοί ή ο ακριβός εξοπλισμός δεν παίζει κανένα ρόλο.
Β.Δ. Θα ήθελα να κλείσουμε με μία ευχή σου……
Φ.Λ. Εύχομαι να βγούμε από την πανδημία όσο πιο γρήγορα γίνεται και να προσπαθήσουμε να έρθουμε ξανά κοντά με αγάπη. Όλοι βαλλόμεθα από όσα συμβαίνουν σε προσωπικό + επαγγελματικό επίπεδο μετά από οικονομική κρίση και πανδημία προσπαθούμε να σταθούμε όρθιοι και υγιείς και δεν είναι εύκολο. Δεν θα πω θα ένα: να γυρίσω τον χρόνο πίσω, αλλά να φτιάξουμε εκ νέου μια συνθήκη που θα είμαστε καλύτερα.
Ευχαριστώ πολύ τον Φάνη Λογοθέτη που μου παραχώρησε αυτή τη συνέντευξη!
