Ο Ζακ-Υβ Κουστώ (Jacques-Yves Cousteau) γεννήθηκε τον Ιούνιο του 1910 στην κωμόπολη Σαν Αντρέ Ντε Κουμπζάη, κοντά στη πόλη του Μπορντό της Γαλλίας. Από πολύ νωρίς εμφάνισε την αγάπη του για τη θάλασσα και τα μυστικά του αλλά συγχρόνως και το ανήσυχο πνεύμα του. Οι γονείς του προσπαθώντας να το κατευνάσουν τον έστειλαν οικότροφο σε ένα πολύ καλό σχολείο. Τελειώνοντας το σχολείο κατάφερε να εισαχθεί στην ναυτική σχολή του πολεμικού ναυτικού της Γαλλίας αριστούχος, όμως ταυτοχρόνως ασχολείται με τις υποβρύχιες εξερευνήσεις και με την βελτίωση των υποβρύχιων αναπνευστικών συσκευών.
Κατά την διάρκεια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου κατατάσσεται ως Πλοίαρχος του πολεμικού ναυτικού αλλά και ως κατάσκοπος και του απονέμονται διάφορα μετάλλια όμως ποτέ δεν εγκαταλείπει τις υποβρύχιες ενασχολήσεις του και το 1943 επινοούν μαζί με τον μηχανικό Emile Gagnan το «aqualung» μια συσκευή που επιτρέπει στους δύτες να μείνουν μέσα στο νερό για ώρες. Το 1948 αποστρατεύεται ως Αρχιπλοίαρχος αλλά η επαφή του με την θάλασσα δε σταματά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η αγορά του διάσημου ερευνητικού – ωκεανογραφικού πλοίου «Kalypso» το 1950.
Την ίδια χρονιά, πείθει τις στρατιωτικές και πολιτικές αρχές της Γαλλίας να δημιουργηθεί η Γαλλική Ωκεανογραφική Υπηρεσία και 2 χρόνια αργότερα το Κέντρο Εξελιγμένων Θαλασσίων Ερευνών. Ο ίδιος υπήρξε ο πρόεδρος αυτών των ιδρυμάτων. Παράλληλα είχε ήδη ξεκινήσει τα γυρίσματα των πρώτων ντοκιμαντέρ, βραβεύτηκε γι’ αυτά μάλιστα στο φεστιβάλ των Καννών. Το 1956 κάνουν πρεμιέρα οι δύο κινηματογραφικές του ταινίες “Ο Σιωπηλός Κόσμος” και “Ο Κόσμος δίχως Ήλιο” που τον καθιέρωσαν και του έδωσαν την απαραίτητη φήμη και τα χρήματα να συνεχίσει το έργο του.
Παράλληλα φεύγει από το Γαλλικό ναυτικό και γίνεται διευθυντής του ωκεανογραφικού μουσείου του Μονακό και συγκροτεί την ερευνητική του ομάδα στην Τουλόν. Δε σταματά εκεί και εισάγει πρακτικές στον καταδυτικό εξοπλισμό και κατασκευάζει την πρώτη υποβρύχια φωτογραφική μηχανή 135 μαζί με τον Βέλγο εφευρέτη και σχεδιαστή Jean De Wouters, την Kalypso phot που αποτελεί το πρότυπο για την σειρά Nikonos της Nikon.
Το 1975, μετά από πρόσκληση της Ελληνικής κυβέρνησης άρχισε εξερευνήσεις στο Αιγαίο. Εξερεύνησε διάφορες περιοχές, κυρίως ανάμεσα στη Σαντορίνη και την Κρήτη και απέκλεισε την ύπαρξη της χαμένης Ατλαντίδας στη συγκεκριμένη περιοχή. Επίσης εξερεύνησε το αρχαίο ναυάγιο, η αρχική ανακάλυψη του οποίου έφερε στο φως τον μηχανισμό των Αντικυθήρων, ενώ ανακάλυψε και το κουφάρι του βυθισμένου πλοίου Britanic(Βρετανικός).
Πέραν της συνεισφοράς του στον καταδυτικό εξοπλισμό κατάφερε και έγραψε αρκετά βιβλία, όμως το σημαντικότερο αυτών ήταν «Ο Σιωπηλός Κόσμος» το 1953 όπως ο ίδιος χαρακτήριζε το βυθό της θάλασσας. Το βιβλίο αυτό πούλησε 5 εκατομμύρια αντίτυπα και μεταφράστηκε σε 22 γλώσσες. Επίσης ένα γνωστό βιβλίο του ήταν το “Κόσμος χωρίς Ήλιο” (1965), καθώς επίσης η εγκυκλοπαίδεια των 21 τόμων «Ο Κόσμος του Ωκεανού» (γράφτηκε μεταξύ 1973 – 1978). Επιπλέον γύρισε εκατοντάδες ντοκιμαντέρ και ταινίες που έχουν τεράστια επιστημονική αξία. Πολλά από αυτά βραβεύτηκαν (ανάμεσά τους 2 Όσκαρ και 10 Έμμυ). Τα πιο γνωστά: Ο Σιωπηλός Κόσμος (Βραβείο Όσκαρ το 1956), Κόσμος χωρίς Ήλιο (Βραβείο Όσκαρ το 1964), Ναυάγια (1971) και τα Δελφίνια και Κήτη (1975).
Αντίστοιχα η προσωπική του ζωή ήταν αρκετά ταραχώδης, ξεκινώντας από τον αδελφό του τον Πιερ-Αντουάν Κουστώ που πέθανε από ασθένεια το 1958 έπειτα με τους δυο γιούς του και με τον ξαφνικό θάνατο του μικρότερου γιου του το 1979 (που τον προόριζε ως διάδοχο του), τις άσχημες σχέσεις που είχε με τον μεγαλύτερο, από το δεύτερο γάμο του το 1990, σε ηλικία 81 ετών. Αλλά το αποκορύφωμα ήταν η μήνυση εναντίον του γιου του επειδή άνοιξε παραθεριστικό κέντρο στα νησιά Φίτζι με το όνομα «Κουστώ» το 1996. Την ίδια χρονιά η προσάραξη του πλοίου του «Καλυψώ» και η βύθιση του σε ύφαλο στο λιμάνι της Σιγκαπούρης που τον οδήγησαν τον Ιούνιο του 1997 να αποβιώσει από καρδιακή προσβολή στο Παρίσι. Όμως η μαγεία του βυθού που μας πρόσφερε είναι και θα είναι διαχρονική..!!!
Κείμενο: Ρωμούδης Κωνσταντίνος-Τσαπίκος
Πηγές: https://el.wikipedia.org
https://www.sansimera.gr/news/i-kalipso-etimazetai-gia-nea-taxidia
Viva la revolution!!! – Παναγιώτα Βουρναδάκη
” Η ζωή μου χωρίς τη ζωγραφική.. είναι μισή ” – Συνέντευξη με τη ζωγράφο Ζάννα Αρτέμη
