Γράφει η ΕΛΛΗ ΜΟΥΧΤΑΡΗ
Δεν ισχύει αυτό που λένε για τη νύχτα, ότι η πόλη κοιμάται. Στην πραγματικότητα, η πόλη τη νύχτα ξυπνάει. Αποκτά ζωή, τη στιγμή που το σκοτάδι είναι το πιο βαθύ, τη στιγμή που το φως είναι ελάχιστο.
Η ιστορία μας διαδραματίζεται στο Παρίσι του 1920. Την εποχή εκείνη το Παρίσι, πλήρως αποδυναμωμένο, βγαίνει από το Α’ Παγκόσμιο πόλεμο με τεράστιες απώλειες. Βιώνει τεράστια οικονομική κρίση, η παραγωγή έχει σταματήσει, η ανεργία έχει εκτοξευτεί και ο κόσμος πεινάει κυριολεκτικά.
Το Παρίσι όμως το βράδυ δε θυμίζει τίποτα από αυτό που οι κάτοικοι ζουν την ημέρα, μετασχηματίζεται. Γίνεται σημείο συνάντησης ποιητών, συγγραφέων, ζωγράφων και χορευτών, Αμερικανών και Ευρωπαίων, και συγκεντρώνει τους διανοούμενους της εποχής.
Εκείνη την εποχή βρέθηκε στο Παρίσι και ο φωτογράφος Guyla Halász. Ό ίδιος Ούγγρος στην καταγωγή, έμεινε γνωστός με το όνομα Brassai, που σημαίνει αυτός που κατάγεται από το Brasso. Ο ίδιος εκτός από φωτογράφος, ήταν γλύπτης, έκανε κατασκευές από μέταλλο, συγγραφέας και κινηματογραφιστής.
Στο Παρίσι μετακόμισε το 1924, όπου και έμεινε τελικά για την υπόλοιπη ζωή του. Ξεκίνησε να μαθαίνει γαλλικά και να δουλεύει σαν δημοσιογράφος. Η δημοσιογραφία και οι γνωριμίες του, του έδωσαν τη δυνατότητα να φωτογραφίσει τόσο σε σαλόνια της υψηλής κοινωνίας, όσο και σε σκοτεινά καταγώγια.
Η δουλειά του ήταν το πρώτο κίνητρό του για να εξερευνήσει το Παρίσι τη νύχτα. Ο ίδιος μπορούσε να περιπλανιέται στους δρόμους και στα πιο σκοτεινά σημεία του Παρισιού με τη ίδια ευκολία που βρισκόταν στις μεγάλες αίθουσες της υψηλής κοινωνίας.
Βασικός στόχος του, όπως έλεγε ο ίδιος, ήταν να βρει φωτογραφικό υλικό για να υποστηρίξει τα άρθρα του. Η πραγματικότητα ήταν όμως άλλη. Ήταν η καρδιά του Παρισιού που χτύπαγε πιο δυνατά το βράδυ.
Μαθητής του André Kertész, καθώς και φίλος πολλών μεγάλων καλλιτεχνών της εποχής μπόρεσε να απαθανατίσει με το φακό του καλλιτέχνες όπως ο Salvador Dalí, Pablo Picasso, Henri Matisse, Alberto Giacometti, καθώς και συγγραφείς της εποχής σαν τους Jean Genet και Henri Michaux.
Η πιο γνωστή του δουλειά, το Paris de nuit, εκφράζει ακριβώς το χρώμα της εποχής. Οι μικροί πρωταγωνιστές της νύχτας στάθηκαν μεγάλοι πρωταγωνιστές στο έργο του Brassai. Ο ίδιος εξαιρετικά ανήσυχο πνεύμα, πάντα σε αναζήτηση για κάτι καινούριο, ζούσε μια έντονη ζωή τριγυρνώντας τη νύχτα αναζητώντας εικόνες.
Ο φακός του απαθανατίζει ζευγάρια αγκαλιά σε κακόφημα μπαρ, καλλιτέχνες του Montparnasse, πόρνες που δούλευαν στους δρόμους, οδοκαθαριστές και μικρό-λωποδύτες. Πρωταγωνιστές που έδωσαν ζωή στο έργο του, ένα έργο που λογοκρίθηκε αρκετά και τάραξε τα νερά της εποχής.
Το βαθύ χρώμα της νύχτας, που δίνει ζωή στις σκιές και στα πάθη, είναι που τράβηξε τον Brassai. Στο έργο του μετασχηματίζει καθημερινές εικόνες σε αντικείμενα εγκατάλειψης και διάβρωσης. Όταν το φως της ημέρας πέφτει και η νύχτα κυριαρχεί δίνοντας μορφή και σημασία στο άψυχο, ο ίδιος με το φακό του μεταμορφώνει τον κόσμο γύρω του σε ένα κόσμο που σαπίζει και διαλύεται.
Ήταν αυτή η ματιά του που οδήγησε τον φίλο του και συγγραφέα Henry Miller να τον αποκαλέσει τα ‘μάτια του Παρισιού’. Στο φωτογραφικό του έργο αποτυπώνει έναν κόσμο που αλλάζει συνεχώς μορφή μέσα στο σκοτάδι και την ομίχλη, ένα σκοτάδι που διακόπτεται μόνο από το αμυδρό φως από τα φώτα στους δρόμους.
Το σκοτάδι στο έργο του, παρόλο που είναι πηχτό, είναι γνώριμο με κάποιο τρόπο και δεν έχει καμία σχέση με τίποτα διαβολικό, λειτουργεί μόνο ως ένα προπέτασμα για να βρει έδαφος να δημιουργηθεί και να λειτουργήσει ελεύθερα η ζωή τη νύχτα.
Αυτό το σκοτάδι είναι που προστατεύει όλους αυτούς τους πρωταγωνιστές των φωτογραφιών του Brassai, που τους βοηθά να δραπετεύσουν από την καθημερινότητα, που μετατρέπει ακόμα και τους πιο συντηρητικούς την ημέρα, σε επαναστάτες τη νύχτα. Αυτό το σκοτάδι είναι που δίνει ζωή στα όνειρα.
Φωτογραφίες μεγάλου φορμά, ασπρόμαυρες, παρουσιάζουν αυτό το μυστηριακό χώρο που όλα μπορούν να συμβούν, σε μια νύχτα που δίνει στον καθένα άπειρες δυνατότητες να μεταμορφωθεί σε ότι επιθυμεί.
