Αυτοπορτραίτο στην φωτογραφία..!

Γράφει ο ΝΙΚΟΣ ΘΑΝΟΣ

Από τα πρώτα βήματα των εικονικών τεχνών, οι δημιουργοί απεικόνιζαν τον εαυτό τους στα έργα τους. Στον 21ο αιώνα, η διάδοση του αυτοπορτραίτου στην φωτογραφία εκτοξεύτηκε διεθνώς και εκτός του κύκλου των φωτογράφων. Το 2013 η λέξη selfie ανακηρύσσεται «Λέξη της Χρονιάς» από το Αγγλικό Λεξικό της Οξφόρδης. Η ιστορία, όμως, του αυτοπορτραίτου χρονολογείται μαζί με τα πρώτα βήματα της φωτογραφίας.

Ο Buzz Aldrin εκτός σκάφους, 1966

 

Στα τέλη του 1839, ο Robert Cornelius, Αμερικάνος πρωτοπόρος στην φωτογραφία, αποτυπώνει το πρώτο αυτοπορτραίτο με την μέθοδο της Νταγκεροτυπίας. Λίγους μήνες μετά, το 1840, ο Γάλλος Hippolyte Bayard, διαμαρτυρόμενος για την αδικία που θεωρούσε ότι υπέστη στην μη αναγνώριση της δικής του μεθόδου φωτογράφισης, δημιουργεί το «Αυτοπορτραίτο ως ένας πνιγμένος άντρας». Στην φωτογραφία απεικονίζεται ο ίδιος, προσποιούμενος το πτώμα. Οι φωτογραφίες αυτές απαιτούσαν μεγάλους χρόνους έκθεσης, δίνοντας έτσι στους δημιουργούς τον χρόνο να πραγματοποιούν οι ίδιοι την διαδικασία χωρίς να προλαβαίνει η κίνηση τους να αποτυπωθεί. Αυτό σημαίνει ότι αποκαλύπταν οι ίδιοι το φακό, στηνόντουσαν και κατά την διάρκεια της έκθεσης παρέμεναν ακίνητοι.

Αυτοπορτραίτο του Robert Cornelius, 1839

 

«Αυτοπορτραίτο ως ένας πνιγμένος άντρας», Hippolyte Bayard, 1840

 

Ποιες φωτογραφίες αναγνωρίζονται ως αυτοπορτραίτο; Αδιαμφισβήτητα, όταν ο φωτογράφος απεικονίζεται ευδιάκριτα ότι έχει πραγματοποιήσει την λήψη, η απάντηση είναι προφανής. Η εισαγωγή του του χρονοδιακόπτη (timer) περιπλέκει την υπόθεση. Αυτοπορτραίτο μπορεί να αναγνωριστεί μια φωτογραφία στην οποία η παρουσία του φωτογράφου προδίδεται μέσα στο κάδρο, αρκεί να έχει αποφασίσει ο ίδιος για την σύνθεση της. Ένας καθρέφτης προδίδει ευδιάκριτα αυτήν την παρουσία. Διάφορες αντανακλάσεις και παραμορφώσεις προσφέρουν μια νέα δημιουργική διάσταση. Η σκιά του φωτογράφου είναι ένα δημιουργικό βήμα παρακάτω. Συνεπώς, καταλήγουμε ότι τα αυτοπορτραίτα μπορούν να αποτελέσουν ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον είδος φωτογραφίας, ικανό να διευρύνει τους καλλιτεχνικούς ορίζοντες κάθε φωτογράφου.

Vivian Maier

 

Υπήρξαν φωτογράφοι που αφιέρωσαν μεγάλο μέρος του έργου τους στα αυτοπορτραίτα. Η Vivian Maier είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση. Συνδυάζοντας τις βιτρίνες, τις αντανακλαστικές επιφάνειες και διαφορά ευρήματα στους δρόμους, συνέθεσε ένα πολυποίκιλο έργο. Αντίστοιχα, η Cindy Sherman πόζαρε για τον εαυτό της συνεχώς, εξερευνώντας τα δημιουργικά όρια της ως παράλληλη φωτογράφος-μοντέλο. Η Francesca Woodman έβρισκε μια ευκολία στο να χρησιμοποιήσει τον εαυτό της ως μοντέλο, με μεγάλη επιτυχία μάλιστα. Ο Richard Avedon, εικονιζόμενος ως περήφανος ανερχόμενος φωτογράφος στην αρχή της καριέρας του,  έδειξε μια πιο εσωστρεφή και ώριμη ματιά στα αυτοπορτραίτα του. Συμπεραίνουμε, λοιπόν, την ιδιαίτερη ευαισθησία που απαιτεί αυτό το φωτογραφικό είδος.

Francesca Woodman

 

Richard Avedon

 

Κάθε φωτογράφος πρέπει να δοκιμάσει να δημιουργήσει τα δικά του αυτοπορτραίτα. Πέρα από την παράδοση που έχουν στις εικαστικές τέχνες, αποτελούν και ένα από τα λίγα είδη που οι κανόνες ανατρέπονται. Ο φωτογράφος παύει να είναι απλός παρατηρητής και συμμετέχει ενεργά στο έργο του.  Ποζάρει, σκηνοθετεί και εκφράζεται ανόθευτα μέσα από το ίδιο του το σώμα.

Για να εκμεταλλευτούμε αυτή την πρωτότυπη ιδιομορφία του είδους, έχουν δημιουργηθεί αντίστοιχες καλλιτεχνικές «προκλήσεις». Για παράδειγμα, κάθε μέρα να φωτογραφίζουμε ένα αυτοπορτραίτο για ένα συνεχόμενο διάστημα ημερών, όπως 30, 100 ή ακόμα και 365 μέρες. Επίσης, μπορούμε να εμπλουτίσουμε την δυσκολία της πρόκλησης, λαμβάνοντας υπόψιν ότι το αυτοπορτραίτο έχει εύκαμπτα δημιουργικά όρια τα οποία καλούμαστε να διευρύνουμε. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε καθρέπτες, βιτρίνες και άλλες αντανακλαστικές επιφάνειες,  την σκιά μας ή οτιδήποτε άλλο μαρτυράει την ξεχωριστή παρουσία μας στην σύνθεση της φωτογραφίας. Δεν απαιτείται ιδιαίτερος εξοπλισμός και γίνεται εύκολα και εντός του σπιτιού.

Άλλωστε, στις μέρες απομόνωσης που ζούμε, είναι μια εξαιρετική ευκαιρία να δουλέψουμε φωτογραφικά με τον εαυτό μας…

Θέλετε να μαθαίνετε πρώτοι όλα τα νέα από τον χώρο της τέχνης; 
Κάντε like στη σελίδα του theobscura.gr στο Facebook
Ακολούθηστε το theobscura.gr στο Twitter
Ακολούθηστε το theobscura.gr στο Instagram

Κοινοποιήση:

Σχόλια

{{ reviewsTotal }}{{ options.labels.singularReviewCountLabel }}
{{ reviewsTotal }}{{ options.labels.pluralReviewCountLabel }}
{{ options.labels.newReviewButton }}
{{ userData.canReview.message }}

ΔΕΙΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ